Szkoła Podstawowa nr 13 im. Stanisława Staszica w Raciborzu

Australia

Informacje ogólne


Oficjalna nazwa: Związek Australijski
Powierzchnia: 7 682 300 km2
Ludność: 21 714 000; na 1 km2 2,8
Stolica: Canberra
Ustrój: monarchia konstytucyjna
Waluta: 1 dolar australijski = 100 centów
Język: angielski (urzędowy), języki aborygeńskie i inne utrzymane przez grupy imigrantów
Religie: chrześcijaństwo (katolicy 26%, anglikanie 24%, unitarianie 8%), inne religie: muzułmanie, buddyści, wyznawcy islamu


Australia to kontynent, gdzie powietrze drży od dźwięków, a największy w tym udział mają ptaki. Nawet w takiej metropolii jak Sydney żyje mnóstwo zwierząt. Oprócz ptaków, oczywiście kangury, a także węże, szarańcza, jaszczury, pająki ptaszniki. Sprzyja temu duża liczba parków, ogrodów i innych terenów zielonych. Skrzydlatym symbolem Australii jest kokobara – mały złotobrązowy ptak z niebieskimi piórami na skrzydłach i nieproporcjonalnie dużym dziobem. To śmiejący się ptak. Dźwięki, jakie wydaje do złudzenia przypominają ludzki śmiech. Niektórzy mówią, że Australijczycy dlatego są tacy pogodni, bo mają właśnie kokobarę. Zamieszkuje tam również wiele papug: wrzeszczących, mówiących, białych i kolorowych.

Miasta
W miastach jest gęsto od ludzi i zwierząt, ale Australia ma najmniejsze zaludnienie ze wszystkich kontynentów, nie licząc Antarktydy. Wynosi ono 4 osoby na kilometr kwadratowy. Jeśli pytamy o stolicę Australii, to najpierw przychodzą nam na myśl miasta Sydneyi Melbourne. Sydney jest najstarszym miastem w Australii. Niegdyś było brytyjską kolonią karną i stolicą. Leżąca na przylądku Bennelong opera z 1973 roku, symbol miasta, ma oryginalne kształty. Zadaszenie przypomina żagle statków, które odkryły Australię 240 lat temu. Melbourne zostało wybrane najlepszym miastem do życia na świecie, w 2002 i ponownie w 2004 roku. Posiada największą liczbę zagranicznych studentów po Londynie, Nowym Jorku i Paryżu. Jest największym skupiskiem polonijnym Australii. Gdy miasta te rywalizowały o status stolicy, rząd zdecydował się wybrać za siedzibę władz państwowych Canberrę, która jest stolicą Australii od 1927 roku. Położona w Alpach Australijskich nad rzeką Molonglo, na wysokości 550-700 m n.p.m., pomiędzy Sydney (320 km) i Melbourne (480 km) zbudowana została jak park. Jest tam mnóstwo zieleni.


Pustkowie
Jednak metropolie miejskie, mimo iż wysoko rozwinięte to bardzo niewielki ułamek powierzchni tego szóstego co do wielkości państwa na świecie. Poza miastami rozciąga się bezkresna przestrzeń. Jest to jeden z najbardziej płaskich kontynentów ze średnią wysokością 292 m. Obszar pustynny zajmuje powierzchnię większą niż na jakimkolwiek innym kontynencie. Dwie trzecie kraju leży w klimacie suchym lub półsuchym.


Aborygeni
Poza miasto zepchnięci zostali Aborygeni, rdzenni mieszkańcy najmniejszego kontynentu świata. Gdy uda nam się spotkać z Aborygenami i spędzić w buszu kilka dni, przekonamy się, że są to bardzo otwarci i przyjaźni ludzie, narażeni niestety na wpływ cywilizacji. Ci z nich, którzy chcieli dołączyć do „lepszego” świata zapłacili za to nieraz bardzo wysoką cenę odrzucenia przez swoje plemię, pogardy ze stronty białych, chorób i ubóstwa.


Kontrowersyjne przysmaki
Przysmakiem Aborygenów i cennym źródłem białka dla dzieci i kobiet, które najczęściej zajmują się ich zbieraniem, są witchetty grub - duże białe larwy ciem. Określenia tego używa się jednak na wszystkie duże białe larwy. Jedząc surowe lub pieczone larwy można się doszukać smaków migdałów i kurczaka. Mniej kontrowersyjnym przysmakiem, charakterystycznym dla kuchni australijskiej jest pie floater - pasztecik mięsny z ciasta francuskiego podawany na zielonej zupie groszkowej. Musi być położony do góry nogami i obficie polany keczupem. Pochodzi z Adelajdy, a kiedy miasto odwiedza Joe Cocker zawsze zamawia „floatera”.


Rytuał picia herbaty i kawy
Przebywając na Antypodach na pewno zetkniemy się z batonikiem Tim Tam, złożonym z wafli, przełożonych masą smakową i oblanych czekoladą. Australijczycy zajadają się nim na każdym kroku i wymyślili bardzo specyficzny sposób picia kawy lub herbaty przez Tim Tama. Wielką zwolenniczką tego rytuału, zwanego Tim Tam Slum, Tim Tam Explosion, Tim Tam Orgasm jest aktorka Jennifer Love Hewitt, a polega on na tym, że odgryza się końcówki lub róg batonika i powoli, wkłada jeden z nich do filiżanki, drugi do ust i powoli wsysa się napój. Nie możemy zapomnieć, że Australia dała nam też Nicole Kidman i Russella Crowe`a oraz Charlize Theron.

Wznosząca się  nad rozległym pustkowiem, ogromna formacja skalna o rdzawo – czerwonawym kolorze - to właśnie Uluru, święta góra Aborygenów i jedna z największych atrakcji turystycznych Australii. Uluru znajduje się także na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.    
Skarb Parku Narodowego Uluru – Kata Tjuta
Utworzona z piaskowca formacja skalna Uluru, znana także jako Ayers Rock, leży w samym sercu Australii. Dokładniej mówiąc położona jest ona w południowej części Terytorium Północnego, jednego z najsłabiej zaludnionych obszarów federalnych Australii. Uluru wchodzi w skład Parku Narodowego Uluru – Kata Tjuta. Wraz z Kata Tjuta, czyli grupą trzydziestu piaskowych „monolitów”, Uluru stanowi największą atrakcję turystyczną całego regionu.
„Monolit” pośrodku pustkowia
Jeszcze  do niedawna Uluru uznawana była za monolit, majestatycznie górujący nad rozległym pustkowiem. Dziś wiadomo już, że góra ta należy do większej formacji skalnej, do tej samej zresztą, co położone niedaleko „monolity” Kata Tjuta. Zwykłym turystom Uluru wciąż jawi się jednak jako okazały monolit, o wysokości względnej wynoszącej 348 m i obwodzie sięgającym blisko 9,5 km. Poza ogromnym rozmiarem Uluru zadziwia jeszcze swoim kolorem. Prekambryjskie piaskowce, z których zbudowana jest ta formacja skalna, zawierają przeróżne minerały, których barwa zmienia się w zależności od oświetlenia. Z pewnością najbardziej charakterystyczny jest  dla Uluru kolor rdzawo – czerwonawy, który nadaje skale występujący obficie w piaskowcach tlenek żelaza. Uluru mieni się na czerwono głównie podczas wschodu i zachodu słońca.
Święta góra Aborygenów
Zarówno Uluru jak i „monolity” Katja Tjuta stanowią święte miejsce dla plemienia Anangu, czyli miejscowych Aborygenów. U podnóża skały znajduje się wiele jaskiń, których wnętrza zdobią cenne malowidła ścienne. Aborygeni chętnie oprowadzają turystów wokół skały, opowiadają o tutejszej florze, faunie oraz o tradycyjnym sposobie życia ich plemienia.  Niechętnie natomiast patrzą na tych spośród turystów, którzy chcą wejść na szczyt Uluru. Nie ma w tym względzie oficjalnego zakazu, ale Aborygeni często proszą o respektowanie ich świętego miejsca i oglądanie go jedynie z zewnątrz.

Święto Narodowe
26 stycznia to Dzień Australii, który jest wspólnym świętem całego narodu australijskiego, w tym czasie odbywa się bardzo wiele specjalnych (nie tylko oficjalnych) uroczystości w całym kraju jak: uroczyste wciąganie flag, salwy armatnie i fajerwerki, ceremonie nadawania obywatelstwa, prezentacje ważnych społecznych nagród oraz imprez sportowych i społecznych. Większość społeczeństwa w Australii uważa, ze celebrowanie Narodowego Dnia Australia ma doniosłe i ważne znaczenie. Jednak ludności pochodzenia aborygeńskiego ta data kojarzy się z najazdem białej ludności na ich kraj i zniszczeniem ich kultury. Dla czarnej ludności 26 stycznia jest Dniem Żałoby.

 Tradycje australijskie oparte są na tradycjach rdzennych mieszkańców Australii, którzy pojawili się na jej terenach około 40 tysięcy lat temu, przed przybyciem Europejczyków. Tworzyli oni językowe- terytorialne grupy plemienne, które przemieszczały się w poszukiwaniu żywności. W dzisiejszych czasach Aborygeni zamieszkują głównie mało urodzajne i słabo zaludnione obszary Australii Zachodniej. Podczas ceremonii towarzyszącym zgromadzeniom plemiennym, Aborygeni odtwarzali za pomocą pieśni, muzyki i tańca, pradawne opowieści przedstawiające przeszłość Australii.


Obyczaje
Australijczycy uważają siebie samych za ludzi otwartych, naturalnych i swobodnych. Zwracają się do siebie po imieniu, a nowo poznane osoby witają uściskiem dłoni, zaś swoich przyjaciół  przytuleniem i pocałunkiem w policzek. Kolokwialne g’day (good day) jest natomiast najczęstszym pozdrowieniem, a kontakt wzrokowy pomiędzy rozmówcami jest jak najbardziej pożądany, gdyż świadczy o wzajemnym szacunku. W kulturze aborygeńskiej to właśnie odwracanie wzroku od rozmówcy jest wyrazem szacunku.


Instrumenty
Innym, istotnym elementem kultury Aborygenów jest muzyka. Tradycyjnym instrumentem jest natomiast didgeridoo – drewniana trąbka. Ma ona kształt rury o długości od 1 do 1,5m. i wykonuje się ją w tradycyjny sposób z lokalnych odmian eukaliptusów, zazwyczaj z głównego pnia drzewa, który musi być wyjedzony przez termity. Instrument ten wydaje charakterystyczny buczący dźwięk i jest on używany również przez innych muzyków, spoza obszaru tradycji aborygeńskiej.


Wyznania i języki
Australia jest krajem, w którym nie ma religii państwowej. Dane z 2001 roku wskazują, iż 68% Australijczyków to chrześcijanie, w tym 27% to katolicy, zaś 21% identyfikuje się jako anglikanie. Religie niechrześcijańskie wyznaje 5% populacji. Brak wyznawanej religii deklaruje 16% mieszkańców. Oficjalnym językiem jest angielski, a dokładniej jego lokalna, australijska odmiana. Język ten jest używany przez blisko 80% populacji, zaś inne języki jakimi posługuje się ludność to chiński, włoski, i grecki, natomiast znaczna część imigrantów jest dwujęzyczna. Początkowo, do czasu kiedy Australia po raz pierwszy skontaktowała się z Europą, funkcjonowało 200 – 300 języków australijskich Aborygenów. Do dziś zachowało się już niestety tylko 70, z czego 50 jest zagrożonych.


Flaga Australii - to granatowy prostokąt, w którego lewym górnym rogu znajduje się Union Jack, symbol Wielkiej Brytanii, przypominający o związkach Australii z Koroną Brytyjską. Siedmioramienna gwiazda poniżej nosi nazwę Federation Star. Jej sześć ramion oznacza sześć stanów, siódme jest wspólne dla dwóch niezależnych terytoriów federalnych. Konstelacja gwiazd po prawej stronie sztandaru to Krzyż Południa, kojarzony często z Australią.